وسائل ارتباط جمعي چاپ
نوشته شده توسط دوستدار   
چهارشنبه, 19 مهر 1385 12:38
تعداد بازدید :7114

در ميان رشته هاي علوم انساني ، جامعه شناسي رشته جديدي است و از آن جديد تر، در ميان رشته هاي جامعه شناسي، وسايل ارتباط جمعي اين چنين است. اگر اهميت هر رشته علمي را در توسعه علم خالص ناديده بگيريم ، پرداختن به اين رشته جديد از چند جهت  داراي اهميت است؛ اول، شرايطي كه اين وسايل در جامعه ايجاد مي نمايند ودوم، تأثيراتي كه در نهادهاي ديگر دارندوبطوركلي آنچه اين رشته را از ميان رشته هاي ديگر جامعه شناسي ممتاز مي سازد ، نقشي است كه اين وسايل در ايجاد فرهنگ جهاني ايفا مي نمايند وسوم آنكه ، مطابق دستاوردهاي محققان و نظريه پردازان اين رشته، انواع اختراعات جديد در گسترش وسايل ارتباط جمعي موثر است – در اين مقاله بيشتر مورد اخير حائز اهميت است؛  زيرا درآن به شرايط گسترش تلويزيون توجه شده است .

چند سالي بيشتر نيست كه در ايران شبكه هاي تلويزيوني ماهواره اي به صورت گسترده مورد استفاده قرار مي گيرند؛ گرچه پيش از انكه تلويزيون بتواند خود را به صورت فراگير عضوي از هر خانواده بسازد ، راديو به عنوان وسيله اي كارآمد و ساده با استفاده از تكنيك ماهواره،  توانسته بود خود را به ما تحميل كند . در آن زمان نيز نقش سياسي اين وسيله توسط برنامه هايي كه از بنگاههاي سخن پراكني دولتي بيگانه چونBBC پخش مي شد ، مشخص و بارز بود؛ اما در زمان فعلي با توجه به محدوديت هاي سياسي واجتماعي كه براي نگهداري بشقاب هاوريسيورها، جود دارد؛  بايد تحقيق منظمي راجع به شبكه هاي تلويزيوني ماهواره اي – از اين پس براي راحتي فقط به ماهواره كفايت مي شود – انجام شود . مي توان روشهايي چون روش « همبستگي هاي ثابت »1 بلسون را در بررسي وضعيت كساني كه ماهواره دارند و آنان كه ندارند،  به كار برد . نيز مي توان وضعيت خانواده ها ئي راكه تازه صاحب اين وسيله شده اند در نظر گرفت و با وضعيت آن ها قبل از داشتن اين وسيله،  مقايسه نمود.

بيشترين تأثير اين وسيله در خانواده مشاهده مي شود . تأثيراتي كه اين وسيله بر هر يك از نقش هاي اعضاي خانواده  برجاي مي گذارد قابل بررسي است . فرزندان ، مادران و پدران هر كدام از اين وسيله به گونه اي بهره مي جويند . اين بهره جويي منطبق بر نظر « شرام » است. او معتقد است ، بايد سؤال « تلويزيون با كودكان چه مي كند ؟» را رها كردو سؤال« كودكان با تلويزيون چه مي كنند؟» را جايگزين آن نمود .2

ماهيت اكثر برنامه هاي ماهواره اي فارسي زبان را برنامه هاي موسيقي پاپ بين المللي و برنامه هايي با اهداف سياسي ، برنامه هاي سرگرمي پيش پا افتاده و پخش فيلم هاي سينمايي تشكيل مي دهد . در وهله نخست پخش موسيقي پاپ در رأس برنامه هاي اين شبكه هاست، به طوري كه بر روي آنتن هاتبرد،  تعداد 7 شبكه ايراني فقط به پخش برنامه هاي موسيقي 24 ساعته مشغول هستند. حتي حكومت نيز سياست خود را در مخالفت با اين پديده تا حدودي تغيير داده و به فكر استفاده از اين وسيله توانمند افتاده است؛  به طوري كه شبكه هاي متعددي را با اهداف اوليه پخش موسيقي راه اندازي نموده است كه حداقل سه شبكه آن را مي توان نام برد .

پس از پخش موسيقي،  بيشترين برنامه هاي روي آنتن هاتبرد،  به تبليغ مواد آرايشي و بهداشتي اختصاص يافته است .

 از جنبه اقتصادي، پخش اينچنين تراكت هاي تبليغاتي كه در تلويزيون ملي ايران يا ممنوع يا بسيارپرهزينه مي باشد، درتلوزيون هاي ماهواره اي خيلي آسان تروارزان تراست .مثلادر حالي كه پخش يك تبليغ 10 ثانيه اي در شبكه سوم سيما بيش از يك ميليون تومان هزينه دارد؛  با همين ميزان پول مي توان در بعضي از اين شبكه ها، به مدت يك سال و هر روز به مدت 5 دفعه به پخش پيام هاي تبليغاتي اقدام نمود.

استفاده گسترده ازاينگونه تبليغات باعث شده است مصرف مواد آرايشي كه تبليغات آن در ايران ممنوع است،  در بسياري از دختران جوان نفوذ كند؛  به گونه اي كه ايران به بهشت فروشندگان كالاهاي آرايشي تبديل شده است .

     شايد بتوان گفت گسترده ترين تأثير اين وسيله در دختران نوجوان و جوان مي باشد . طبيعي است كه مواد آرايشي و مدلهاي مو و گريم مد روز، براي داخل خانه طراحي نمي شوند و تسري در جامعه مي يابند. اين پديده،  سن استفاده از مواد آرايشي را درجامعه به شدت پايين آورده است. بعضي پيامدهاي آن را در مخالفت تندروان مذهبي با پديده« بدحجابي »، مشاهده كرده ايم .

برنامه هاي ديگري كه توانسته است در ايران بسيار تأثير بگذارد ، تبليغات مربوط به لاغري است . به طوري كه بسياري از شبكه هاي ايراني و خارجي حجم زيادي از اين برنامه هاي خودرا به تبليغ و فروش كالاهاي بي مصرف لاغرسازي اختصاص داده اند. باناديده گرفتن ارزش ذاتي سلامتي، اين برنامه هاتندرستي بسياري ازانسان را به خطر انداخته است( ازجمله لاغري مفرط در باروري دختران تأثير سوء مي گذارد ). اين نكته انكار ناپذير نيست كه تبليغات توانسته است جرياني از لاغر شدن را در ميان زنان و بعد مردان به وجودآوردكه نگارنده از آن به « موج باربي» تعبير مي كند(اگر اشكال نداشته باشد خودم هم تصميم گرفته ام به لاغري روي بياورم!)

همانطور كه كارتر مي گويد 3«... حتي نيرومندترين وسايل ارتباط جمعي علي الاصول نمي توانند اثري بر فرد نهند كه با زمينه هاي رواني و اجتماعي او قابل انطباق نباشد .» به اعتقاد بنده افرادي كه از برنامه هاي سياسي ماهواره  هااستفاده مي كنند،  به صورت هدفمند فقط به سمت كانال مورد نظر خودمي روند و يكي دو تا از اين كانال ها را انتخاب مي كنند و به تماشاي آن مي نشينند و از انتخاب كانال هاي ديگر خودداري مي نمايند. اين شايد به خاطر آن باشد كه اصولأ ايراني ها افرادي هستند كه در شنيدن آراء ديگران آستانه تحمل بالايي ندارند .

ظاهرأ تأثيرپذيري نوجوانان از اين وسيله، در استفاده از موسيقي خلاصه مي شود و مادران هم بيشتر علاقه مند به برنامهاي پزشكي آن هستند كه به صورت زنده پخش مي شود و مي توان با آن ارتباط تلفني برقرار كرد.

 استفاده از كليه برنامه هاي شبكه هاي خارجي،  براي بسياري از دارندگان ماهواره امكان پذير نيست؛  زيرا دانستن زبان انگليسي عامل اصلي استفاده از اين برنامه هاست، ازجمله اين قابليت مي تواند استفاده از شبكه هاي سطح بالايي چون BBC,CNN,Euro news را ميسرسازد. تفاوت شبكه هاي انگليسي زبان با فارسي زبان در اين است كه مشاركت در ان ها امكان پذير نيست؛ واين درحالي است كه شبكه هاي ايراني سعي دارند خود را در دسته « وسايل ارتباط جمعي سرد » وارد كنند. براي برخي افرادامكان دسترسي به كانال هاي متعدد عاملي است كه بسياري از وقت ايشان را به خود اختصاص مي دهد. اينان بدون آنكه استفاده اي از اين كار ببرند ، پاي گيرنده خود مي نشينند و مرتب كانال عوض مي كنند .

در اين نكته شك نمي كنم كه اين وسيله كمك بسياري نيزبه گسترش فرهنگ توده اي نموده است و علي الخصوص تأثيرات خود را بر روي كودكان به جاگذاشته و مي گذارد . بنابراين با گذشت يك نسل مي توان تأثير فرهنگ آمريكايي را در نسل نو مشاهده كرد . نتيجه آنكه هيچ چيز از شبكه هاي ايراني نمي توان آموخت مگر اداواطوارهاي ستارگان سينما. اكنون ماهواره به ما مي گويد تا چندي ديگر كه ممكن است دستگاههاي ديگري آن را از دور خارج كنند ، ميهمان هميشگي خانه هاي ماخواهدبود.

اين مسأله آن قدر مهم است كه مي تواند سياست هاي بسته برنامه هاي تلويزيوني يك رژيم را،  تغيير دهد و به تبعيت از خود وادارد. بداقبالي آنان كه از ماهواره و تأثير مخرب آن در خانواده وحشت دارند اين است كه در دوره اي زندگي مي كنند كه فرار از دست تكنولوژي امكان پذير نيست. آنچه امروز اختلاف سطح بينش فرزندان را با والدين فراهم مي كند، فردا اختلاف ديدگاه ايشان را با فرزندان خودشان موجب خواهدشد. فارغ از آنكه از هر وسيله چگونه استفاده مي شود ؛ مي توان از خوب بودن يا بد بودن آن سخن گفت و ماهواره هم از اين دست وسايل است .

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                     

1- جامعه شناسي وسايل ارتباط جمعي ، ژان كازنو، ترجمه دكترباقر ساروخاني ومنوچهر محسني ، انتشارات اطلاعات ،ص24.

همان ، ص 45.

افزودن جدید
نوشتن نظر
نام:
ایمیل:
 
عنوان:
قالب نوشته:
[b] [i] [u] [url] [quote] [code] [img] 
 
 
:angry::0:confused::cheer:B):evil::silly::dry::lol::kiss::D:pinch:
:(:shock::X:side::):P:unsure::woohoo::huh::whistle:;):s
:!::?::idea::arrow:
 
کد آنتی اسپم نمایش داده شده در عکس را وارد کنید.
اصغر شیروانی از شیراز  - خواهشی که دارم یک مقاله در زمینه نقش این |1387-5-7 00:31:41
خواهشی که دارم یک مقاله در زمینه نقش اینترنت
در ارتباطات جمعی برای من به آدرس ایمیلم
بفرست تشکر
سعید |1387-2-1 14:06:17
سلام خیلی استفاده کردم از مطلب شما موفق
باشید

3.26 Copyright (C) 2008 Compojoom.com / Copyright (C) 2007 Alain Georgette / Copyright (C) 2006 Frantisek Hliva. All rights reserved."