تأثير گذاري بر انديشه و كنش فردي از طريق گروههاي كوچك چاپ
نوشته شده توسط جوان   
جمعه, 07 مرداد 1384 09:01
تعداد بازدید :6693

در بررسي آسيبهاي اجتماعي ، مانند هر پديده اجتماعي ديگر ، بايد سطوح مختلف واقعيت اجتماعي را در نظر گرفت . اين سطوح واقعيت اجتماعي از جهتي در يك پيوستار خرد – كلان قرار دارند كه نقاط اساسي آن عبارتند از : نظامهاي جهاني ، جوامع ، سازمانها ، گروهها ، كنش متقابل ، انديشه و كنش فردي[i] . براي پيشگيري از آسيب هاي اجتماعي و درمان آنها بايد در همه اين سطوح اقدامات متعددي صورت گيرد تا از مجموعه آنها نتيجه قابل قبولي حاصل شود  . اما آنچه در اين مقاله به آن پرداخته مي شود خرد ترين سطح ، يعني انديشه و كنش فردي است كه خود به عقيده نگارنده مهمترين و قابل دسترس ترين سطح واقعيت اجتماعي براي هر فرد انساني است .

 بديهي است كه اكتفا به اين سطح نمي تواند كافي باشد اما اقشار آسيب پذير اجتماع كه دستشان به سطوح كلان واقعيت اجتماعي نمي رسد بهترين كاري كه مي توانند بكنند در سطح انديشه و كنش خويش است . مثلأ يك فرد نمي تواند با باندهاي بزرگ قاچاق مواد مخدر مبارزه كند ، اما مي تواند معتاد نشود . از اين گذشته ، اصولأ هر فردي بيشترين تغير رادر خود مي تواند ايجاد كند نه در ديگران . حتي بزرگترين انديشمندان و مصلحان نيز به ندرت توانسته اند حتي بر اعضاي خانواده خود اثر مطلوبي بر جاي گذارند ، زيرا تا فردي خود نخواهد و مصمم نگردد ديگري نمي تواند بر او تأثيري بگذارد .  و بالاخره ، براي تأثير بر سطوح كلان هم بايد از سطح خرد شروع كرد ، چون در پيوستار خرد- كلان هر چه به سمت كلان نزديكتر شويم جنبه ساختاري و غير ارادي افزايش مي يابد . همه تحولات مهم جوامع از يك فرد مصمم آغاز شده اند كه به تدريج در ديگران نفوذ كرده ، به تحولي عميق منتهي گشته . تمدن عظيم اسلامي با يك فرد ، يعني حضرت رسول اكرم (ص) آغاز شد . از ادياني كه جنبه الهي دارند بگذريم ؛ همه نهضتها ، جنگها ، اصلاحات و خلاصه هر تحولي در عالم از يك فرد آغاز مي شود . البته شرايط تاريخي و اجتماعي را كه زمينه تحولاتند نمي توان ناديده گرفت ، اما اين مقاله بر سهمي كه هر فرد در حفاظت خود از آسيب هاي اجتماعي دارد متمركز است . سطوح واقعيت اجتماعي از جهت ديگر در يك پيوستار ذهني –عيني قرار دارند كه به هردوي ان ها بايد توجه كرد. در سطح خرد، جنبه عيني عبارت از انديشه هاي فردي است.

بر اين اساس ، راهكاري كه در اين مقاله پيشنهاد مي شود آن است كه كساني كه مايلند براي پيشگيري از آسيبهاي اجتماعي قدمي بردارند بايد توجه خود را ابتدا و عمدتأ بر سطح خرد معطوف دارند و براي تأثير گذاري بر انديشه و رفتار افراد آسيب پذير تدبيري بينديشند . اما براي تأثير بر انديشه و رفتار افراد چه مي توان كرد ؟ باز مي توان ديد كه تغيير ارزشها و هنجارها و الگوهاي رفتاري در سطح كلان كار آسان و سريعي نيست و هر چه به سطح خرد نزديك تر شويم اقدام عملي تر مي شود . لذا بهترين سطح اقدام مي تواند سطح كنش متقابل و گروهي باشد ، زيرا تحقيقات روانشناسي اجتماعي نشان داده است كه گروههاي مرجع بيشترين نفوذ را بر افراد دارند . پس مي توان با تشكيل گروههايي كه هم مرجع باشند ، يعني افراد به آن علاقه مند باشند ، و هم هدفمند ، يعني هدفشان تأثيرات مطلوب بر انديشه و رفتار افراد باشد ، مطلوبترين نتايج را به دست آورد . مي توان اين گروهها را در مدارس ، دانشگاهها ، سازمان هاي غير دولتي ، بهزيستي ، مساجد و هر جاي ديگري راه اندازي كرد ، اما مهم آن است كه به اهداف اين گروهها توجه شود . به عبارت ديگر ، چه انديشه اي را بايد در ذهن افراد القا كرد تا به آنان كمك شود كه خود را از آسيب هاي اجتماعي محافظت نمايند؟

به اين منظور بايد ديد كه چه نوع انديشه اي افراد را آسيب پذير تر مي سازد . در اين بررسي اساس كار همان قانون طلايي اعتدال ارسطوست . هر گونه افراط و تفريط و انحراف از صراط مستقيم اعتدال آغاز انحطاط است . پس بايد انديشه هاي افراطي و تفريطي رايج مورد بررسي قرار گيرد تا نقطه اعتدال آشكار گردد . بعضي از اين انديشه ها ي نا معتدل ودر مقابل هركدام انديشه معتدل مربوطه، عبارتند از :

  1. حصر توجه در دنيا / نفرت از دنيا : علاقه به دنيا به عنوان نردباني براي رسيدن به عوالم بعد

  2. ناديده گرفتن خود / ناديده گرفتن ديگران : خود و ديگران را به صورت يك كل ديدن

  3. نگاه به مرگ به صورت پايان همه چيز / نگاه به مرگ به صورت آغاز عذاب ابدي : نگاه به مرگ به صورت ادامه زندگي

  4. ناديده گرفتن توفيقات الهي / همه چيز را به خدا واگذاردن : اطمينان به جلب توفيقات الهي توسط تلاش فردي

  5. 5-اعتقاد به خدايي منتقم و خشمگين / اعتقاد به خدايي بي تفاوت نسبت به مخلوقاتش : اعتقاد به خدايي مهربان و عادل

  6. بدبيني/ خوشبيني نسبت به ديگران (يا خود ) : واقع بيني

  7. پذيرش هر چه ديگري مي گويد / انكار هر چه ديگري مي گويد : سنجش گفته هاي ديگران

مي توان در هر يك از اين زمينه هامواد مختصر مكتوبي با استفاده از كلام الهي ، اشعار ، حكايات و غيره تهيه نمود كه در گروهها مطالعه شود و مورد بحث و مشورت قرار گيرد . البته براي جذب افراد به گروهها بايد از فعاليتهاي گروهي متنوع فرهنگي، هنري ، تفريحي كه با اهداف گروه و اعضاي آن هماهنگي كامل داشته باشد استفاده نمود . سرپرستان گروهها بايد خود را به درستي از اهداف گروه آگاه و به آنها معتقد باشند و مانند يكي از اعضاي گروه براي تغيير خود تلاش كنند و در همه فعاليت ها با اعضاي گروه همگام باشند . آنان بايد بدانند كه نمي توانند افراد را به زور تغيير دهند بلكه هر فرد خود بايد بخواهد كه ياد بگيرد و تغيير كند .

طرحي به نام ((روحي)) با اين مشخصات بيش از سي سال است كه از كشور كلمبيا آغاز شده و به تدريج در همه كشورها گسترش يافته است . كتبي ساده بر اساس بياناتي از كتب مقدسه تهيه شده كه هر كتاب داراي بخشهايي كوتاه است و هر بخش تمريناتي براي درك عميقتر بيانات و بررسي جنبه كاربردي آنها و تمرين مهارتهاي مطالعه ، تفكر و بيان انديشه دارد . هدف از اين كتب آن است كه افراد بينش ، دانش و مهارت هاي لازم براي يك زندگي سالم و موفق را كسب نمايند . اين كتب در گروههاي كوچك با يك راهنما كه قبلأ لااقل يك بار دوره را گذرانده است مطالعه مي شوند. راهنما در اين گروهها معلم نيست ، بلكه تسهيل كننده جريان ياد گيري در گروه است . فعاليت هاي هنري و فوق برنامه ، در جهت اهداف گروه و با توجه به علائق و امكانات اعضاي گروه ، به ايجاد فضاي مطلوب ، تعميق آموخته ها و ايجاد انگيزه براي شركت در گروه كمك مي كند.

اين طرح كه در طول سالها تجربه در همه كشورهاي جهان مورد بازبيني و اصلاح مكرر قرار گرفته است مي تواند به عنوان يك نمونه موفق مورد بررسي قرارگيرد.



[i] ريتزر، جرج . نظريه جامعه شناسي در دوران معاصرمترجم : محسن ثلاثي

افزودن جدید
نوشتن نظر
نام:
ایمیل:
 
عنوان:
قالب نوشته:
[b] [i] [u] [url] [quote] [code] [img] 
 
 
:angry::0:confused::cheer:B):evil::silly::dry::lol::kiss::D:pinch:
:(:shock::X:side::):P:unsure::woohoo::huh::whistle:;):s
:!::?::idea::arrow:
 
کد آنتی اسپم نمایش داده شده در عکس را وارد کنید.
1372  - خوب بودن مطلب |1387-8-21 10:09:12
این مطلب بسیار خوب و واقعگرا می باشد و بر روی
فرد تأثیر می گذارد
میهمان |1384-12-5 11:20:57
This is a very useful article.

3.26 Copyright (C) 2008 Compojoom.com / Copyright (C) 2007 Alain Georgette / Copyright (C) 2006 Frantisek Hliva. All rights reserved."