|
فرانسیس هریسون - خبرنگار بی بی سی در تهران شمار زنان فارغ التحصیل از دانشگاه های ایران در حال پیشی گرفتن از مردان است، این امر نه تنها باعث تغییراتی در بازار کار خواهد شد بلکه دگرگونی های اجتماعی را نیز در پی خواهد آورد.
بیست دانشجوی کارشناسی ارشد(فوق لیسانس) در یک کلاس مدرن و مجلل نشسته اند و به درسهای استاد در باره مدیریت محیط زیست در دانشگاه آزاد اسلامی گوش سپرده اند، دانشگاهی غیردولتی که یک میلیون و شصت هزار دانشجو در سراسر ایران دارد. اتاق تاریک شده است تا دانشجویان بتوانند اسلایدهایی از میزان مصرف انرژی در جهان را تماشا کنند. سه چهارم دانشجویان در این کلاس دختر هستند، پنج مرد دانشجو در یک گوشه کلاس کنار هم نشسته اند. همانگونه که دکتر مجید عباسپور استاد این دانشگاه توضیح می دهد این وضعیت با گذشته به کلی متفاوت است: "وقتی من درحال گذراندن دوره کارشناسی(لیسانس) خود در رشته مهندسی مکانیک در ایران بودم از شصت دانشجوی کلاس ما فقط چهار نفر زن بودند." او ادامه می دهد: "شمار زنان اکنون بسیار بیشتر شده است، به تصور من این امر شاید به دلیل تغییرات انگاره های خانواده ها در باره تحصیلات زنان باشد." بهر روی در حال حاضر بیش از نیمی از دانشجویان دانشگاه ها در ایران زن هستند. در دانشکده فیزیک کاربردی دانشگاه آزاد هفتاد درصد فارغ التحصیلان زن هستند، آماری که می تواند برای بسیاری از دانشگاه ها در غرب سبب مباهات شود. از زمان انقلاب 1979 یک دگرگونی چشمگیر رخ داده است: حکومت اسلامی تلاش کرده است حتی خانواده های سنتی روستایی را متقاعد سازد که اجازه ادامه تحصیل به دختران خود بدهند. هشدار ولی در برخی زمینه ه فزونی تعداد زنان نسبت به مردان دولتمردان را نگران کرده است. دکترعباسپور می گوید: "در واقع دولتمردان نگران شده اند و ممکن است در برخی زمینه ها محدودیت هایی را برای زنان اعمال کنند." او به برخی گرایش ها اشاره می کند که خواستار تبعیض به سود مردان است. او توضیح می دهد: "در صنایع نفت و گاز در حال حاضر هیچ تبعیضی بین زنان و مردان نیست...ولی به عنوان مثال ممکن است بسیار دشوار به نظر برسد که زنی بخواهد بر یک سکوی نفتی در خلیج فارس کار کند." به نظر می رسد یکی از دلایل وجود زنان بسیار در دانشگاه ها آن باشد که مردان جوان بیشتر در فکر پول درآوردن هستند. معصومه که کارش را در کارخانه حفظ کرده است، با وجود بچه دار بودن دانشجوی کارشناسی ارشد است. او می گوید: " ما زنان می خواهیم حضورمان را اثبات کنیم و بگوییم که حرفهای
بسیاری برای گفتن داریم. سال های مدید ما زیر سایه سنگین مردان، پدرانمان و برادرنمان زندگی کردیم ولی اکنون می خواهیم ازاین وضع خارج شویم." فرصت تاریخی سعید لیلاز روزنامه نگار ومفسر اجتماعی می گوید: "پیش از انقلاب همه فکر می کردند اگر بخواهی پولدار شوی وزندگی راحتی داشته باشی باید به دانشگاه بروی." وی ادامه می دهد: "ولی پس از انقلاب به دلیل تغیرات گسترده به ویژه به خاطر جنگ ایران و عراق این ذهنیت تغییر یافت." آقای لیلاز می گوید: "درحال حاضر پسران فکر نمی کنند که اگر بخواهند فرد موفقی بشوند باید تحصیلات عالی داشته باشند و به همین دلیل جای خالی بیشتری برای دختران برای رفتن به دانشگاه باقی می گذارند." سعید لیلاز معتقد است این یک فرصت تاریخی برای زنان است که آنها به سرعت آن را دریافتند. او امیدوار است که این نسل تازه زنان تحصیل کرده ایرانی بتوانند تغییرات اجتماعی در دهه های پیش رو پدید آورند. به گفته سعید لیلاز، مدت زمان زیادی طول نخواهد کشید که زنان مشاغل عمده درادارات را به تصرف خود درآورند. او به نشانه هایی ازدرک اهمیت رای زنان در انتخابات توسط سیاستمداران اشاره می کند. اداره کشور توسط زنان معصومه به همسرش می گوید که دیگر مدت زیادی طول نخواهد کشید که مردان ایرانی ناچار شوند در خانه بمانند و زنان کشور را اداره کنند. در واقع برای زنان تحصیل کرده مشکل تازه ای رخ نموده است: پیدا کردن شوهرانی در همان سطح از تحصیلات. ازدواج یا کار دگرگونی اجتماعی دیگری که در جریان است آن است که زنانی که مشغول به کار هستند به سادگی گذشته به موضوع ازدواج فکر نمی کنند. به ویژه به دلیل قوانین اسلامی در ایران که زن نیازمند اجازه شوهرش برای رفتن به سرکار است. سودابه پرستاری که به تازگی پس از شیفت شب ش بازگشته است جلوی تلویزیون ماهواره ای درحال استراحت است و مشغول خواندن فال در یک مجله است. سودابه پس از گذراندن دانشگاه و یافتن کاری مناسب اکنون او نگران آینده ش است، اگر او با مردی نامناسب ازدواج کنداین ازدواج می تواند به قیمت از دست دادن همه چیز برای او تمام شود. او می گوید: "من میخواهم کسی را به عنوان شوهر انتخاب کنم که به من اجازه کار کردن بدهد زیرا من عاشق کارم هستم." او می افزاید: "من پس از ازدواج کارم را ترک نخواهم کرد." سودابه می داند یافتن مردی که با شیفت های شبانه او مشکل نداشته باشد، بسیار دشوار است.
مردی که بتواند دوری وی از خانه برای مدت طولانی را تحمل کند به ویژه وقتی بچه دار هم بشوند. مادران شاغل تقریبا پدیده تازه ای در ایران هستند، اما انگاره ها در باره زنان شاغل در نسل جدید زنان در حال تغییر است، بسیاری از آنها تاب شوهرانی که در کار خانه سهیم نشوند را نخواهند آورد. یک دانشجوی زن متاهل در این باره می گوید: "مردان ما درحال بیرون آمدن از نقاب مردانه سنتی خود و بدل شدن به همراهی برای زندگی هستند." بسیاری بر این باروند که زنان ایرانی که برای پیشی گرفتن از مردان تلاش بسیاری به خرج داده اند سبب ساز دگرگونی های اجتماعی و سیاسی خواهند شد. دانشجوی دختر دیگری می گوید: "شاید در آینده نزدیک ما بتوانیم حقوق خود را به دست بیاوریم، حداقل من یکی امیدوارم." منبع
|
.gif)
