وضعیت زنان در ایران: دیدگاه دو زن

در آستانه روز جهانی زن ( هشتم مارس)، از دو زن جوان ایرانی سوالاتی در باره وضعیت زنان در ایران و چشم اندازهای پیش رو پرسیده ایم. فاطمه محرابی ۲۳ ساله دانشجوی علوم تربیتی دانشگاه الزهرا و دلارام علی ۲۴ ساله، مددکار اجتماعی در تهران از دو دیدگاه متفاوت به سوالات ما پاسخ داده اند:

بطور کلی وضعیت زن در جمهوری اسلامی را چگونه می بینید؛ زن در این نظام از جایگاه مناسبی برخوردار است؟

فاطمه محرابی: با توجه به سبقه مذهبی در کشور ما، وضعیت زن در نظام جمهوری اسلامی باید مطابق با موازین اسلامی باشد. بنا بر آنچه شرع مشخص کرده و تفاسیر مراجع از مسائل دینی، وضعیت زن در جمهوری اسلامی باید مطابق با شرایط، مورد بحث قرار گیرد ولی بطور کلی من تصور می کنم ما چندان از وضعیت ایده آل دور نیستیم، چون زنان در این نظام از ارج و قرب بیشتری برخوردار هستند.

دلارام علی: من اصولا معتقدم که سرزمین ما مثل بسیاری نقاط دیگر در جهان از سرمایه داری و پدر سالاری رنج می برد و کشوری که هر دو خصوصیت را دارد، نمی تواند جای خوبی برای زنان باشد.

در کشوری که قوانین، آداب و رسوم و سنت هایش همه ریشه در مردسالاری دارند چطور میشود از آزادی زنان حرف زد؟

زنی که در قوانین ایران حتی از دیه برابر برخوردار نیست و حتی حق حضانت و ولایت بچه اش را ندارد، چطور احساس برابری و امنیت داشته باشد؟

آیا زنان پس از بیست و هفت سال توانسته اند به مطالبات خود دست یابند؟

فاطمه محرابی: خواسته های زنان ایرانی یا اکثریت آنها عمل به احکام اسلامی در زمینه های مختلف و جاری شدن آنها در سیستم قضایی و اجرایی کشور است، خوشبختانه در دو دهه گذشته به پیشرفت های خوبی دست یافته ایم و تصور می کنم تحقق اهداف زنان مسلمان ایرانی در سال های بعدی چندان به درازا نکشد و زنان ایرانی ضمن حضور در کلیه عرصه های علمی، اجرایی و تصمیم گیری در کشور پیگیر اجرای کامل قوانین اسلامی نیز باشند.

دلارام علی: من فکر می کنم این بحث محدود به یک حکومت نیست، مگر وضعیت زنان در حکومت قبلی الزاما وضعِ خوبی بود؟

من معتقدم که ریشه این معضلات بسیاربنیادی تر و عمیق تر از بحث یک حکومت است. یک حکومت فقط می تواند این ریشه ها را بخشکاند یا تقویت کند که متاسفانه ما می بینم که این فقط فرهنگ ما نیست که به ما ظلم می کند بلکه قانون ما هم دارد آن را تایید می کند، رسانه های ما هم دارند آن را تبلیغ می کنند و این یعنی آب دادن به ریشه های نهال مرد سالاری و زن ستیزی.

ما وقتی بحث از قانون می کنیم یعنی از قانونگذار حرف می زنیم و وقتی می گویم قوانین نابرابر است یعنی قانونگذار عادل نبود یا عدالت را در این مورد لحاظ نکرده است. اینجا منظور از قانونگذار حکومت است، چرا که این مردم نیستند که قانون را می نویسند و مسئولیت قانون با قانونگذار است.

کوتاه اینکه اکنون من معتقدم که متاسفانه وضعیت زنان در ایران وضعیت بسیار نامطلوبی است و زنان همه روزه از ابتدایی ترین حقوق خود نیز محروم می شوند و این بدین معنی ست که مدام به حاشیه رانده می شوند.

چه شواهدی از بهتر شدن و یا بدتر شدن وضع زن در سالهای گذشته در ایران دارید؟

فاطمه محرابی: در سال های اخیر پیشرفت های خوبی صورت گرفته است، قوانین خوبی برای حمایت از زنان تصویب شده است و زنان بدون هیچ منعی در تمام عرصه های علمی حضور دارند ، تشویق به حضور زنان در این عرصه ها حتی سبب افزایش تعداد زنان دانشجو نسبت به مردان نیز شده است. قوانینی مثل حق حضانت و اصلاح قوانین مربوط به ازدواج و طلاق و همچنین افزایش تعداد زنان در مجلس، پست های اجرایی و تصمیم گیری دولتی و توجه جدی تر به مسائل زنان از پیشرفت های قابل ذکر هستند.

دلارام علی: من معتقدم که زنان ایرانی روند رو به رشدی را در پیش گرفته اند. شاید نتوان گفت که در طول این سالها مطالباتشان را کاملا به دست آورده اند اما به جرات می توان گفت که آگاه تر شده اند و قدم در راهی گذشته اند که رو به فردایی روشن است.

مقدمه هر حرکت و هر حق خواهی آگاهی ست و زنان ایران امروز رفته رفته به این آگاهی رسیدند. من فکر می کنم این راهی ست که باید پیموده می شد تا زنان ایران اکنون اینجا ایستاده باشند. مطالبات یک شبه ایجاد نمی شوند و یک شبه نیزمحقق نمی شوند.

در رابطه با وضعیت زنان من معتقدم که جنبش زنان در ایران رشد چشمگیری داشته و به دلیل پایگاه واقعی که در بین مخاطبانش دارد توانسته خیلی خوب جای خودش را پیدا کند.

خوشبختانه موفق بوده که خاصیت جنبشی خودش را حفظ کند و شکل حزب هم به خودش نگیرد، در سالهای اخیر این روند تا جایی سریع پیش رفته که اکنون جنبش زنان یکی از مطرح ترین جنبش های داخلی شده و با وجود قدرتی که دارد هرگز به سمت اقتدارطلبی و وارد شدن به بازیهای حزبی و دست بندی ها نرفته و استقلال خودش را حفظ کرده است.

اما در مورد وضعِ زنان ایران حرف های بسیاری هست. من فکر می کنم در مورد آزادیهای ظاهری وضع زنان نسبت به گذشته بهتر شده است. به طور مثال در مورد حجاب من معتقدم که اکنون نسبت به "دوران سازندگی" ( سالهای پس از پایان جنگ هشت ساله) ما در وضعیت بهتری هستیم .

اما در رابط با آزادیهای مدنی وضع به گونه دیگریست و این آزادیها مدام محدودتر میشود.امکان فعالیت زنان در سالهای گذشته با این دوران قابل مقایسه نیست.

اما در زمینه وضعیت زنان روستایی نیز من معتقدم که رشد نسبتأ خوبی داشتیم، به لحاظ آگاهی و نیز حداقل امکانات بهداشتی و.. ما نسبت به دوران گذشته وضعیت مطلوب تری داریم.

اما به طور کلی با روند پیش رو و با عدم ثبات اقتصادی در ایران و وجود اختلاف فاحش طبقاتی در میان مردم، بر کسی پوشیده نیست که زنان در وضعیت بدتری هستند چون در ظلم مضاعف واقع شده اند : ظلم طبقاتی وجنسیتی.

قابلیت ها و یا ظرفیت های زنان ایرانی برای بهبود جایگاه خود را چه می دانید و پایه های آن کدام ها هستند؟

فاطمه محرابی: قابلیت های زنان ایرانی در همه عرصه ها در بهترین وجهی خود را نشان داده است، ما اکنون در همه زمینه های علمی، فرهنگی و سیاسی زنانی داریم که در عرصه های بین المللی شاخص و سرآمد هستند و این نشانگر آن است که زمینه های رشد خوبی برای زنان در ایران فراهم شده است.

دلارام علی: من قابلیت و ظرفیت زنان را در آگاهی می بینم و معتقدم که زنان به میزان زیادی به آن دست یافته و با پیشبرد طرح هایی مثل کمپین یک میلیون امضا باز هم بر میزان این آگاهی افزوده خواهد شد.

من نقطه قوت جنبش زنان را در ترویج می بینم و فکر می کنم گسترش دامنه جنبش زنان و ریشه دار شدن آن در تمام شهرها و روستاها از اصلی ترین نقاط قوت آن است.

چه چشم اندازی برای وضعیت زنان در ایران در آینده نزدیک (مثلا سه چهار سال آینده) دارید؟

فاطمه محرابی: مشخص کردن آینده کار آسانی نیست، چون جامعه ما جامعه ای در حال تغییر است ولی تصور می کنم اهداف و برنامه های توسعه مشخص شده اند و اگر به همان طریق با توجه دقیق به احکام اسلامی مسیر طی شود، وضعیت زنان در پنج سال آینده نه تنها در بین کشورهای اسلامی و منطقه که همین حالا هم بهترین وضعیت است بلکه در سطح جهانی با این سطح از رشد علمی و فرهنگی و جایگاه اجتماعی در میان کشورهای پیشرفته جهان خواهد بود.

دلارام علی: جواب این سوال آسان نیست. به طور کلی من وضعیت زنان ایرانی را بسیار بهتر از قبل می بینم، نه به لحاظ آزادیهایی که حکومت به آنها خواهد داد، بلکه به لحاظ مبارزاتی که آنها برای احقاق حقوق خود خواهند کرد. من فکر می کنم روز به روز بر تعداد مبارزان حقوق زنان افزوده خواهد شد و این جنبش علی رغم تمام مشکلات پشت سر و پیش رو، آینده روشنی خواهد داشت.

افزودن جدید

نوشتن نظر

نام:

ایمیل:

عنوان:

قالب نوشته: